Chiny nie bez powodu nazywane są fabryką świata. Wielu producentów, zdecydowało się masowo wytwarzać swoje produkty w Chinach ze względu na stosunkowo tanią siłę roboczą, konkurencyjne ceny surowców oraz bardzo duże możliwości produkcyjne. Pierwszym krokiem do rozpoczęcia produkcji w Chinach, jest znalezienie odpowiedniej fabryki. Jednak równie ważne jak znalezienie odpowiedniej fabryki, jest właściwa ochrona informacji o swoim produkcie jak i o swojej marce. Każdy, kto planuje współpracę z rynkiem chińskim powinien zadbać o sporządzenie umowy poufności z potencjalnymi dostawcami. Taką umowę należy podpisać jeszcze zanim udzieli się jakichkolwiek informacji stronie chińskiej. Prawidłowo sporządzona chińska umowa poufności NNN (non-disclosure, non-use, non-circumvention) chroni zagranicznych przedsiębiorców, przed nadużyciami, ze strony chińskich podmiotów.
Różnice pomiędzy umową NDA i NNN
Wszystkim świetnie znana umowa NDA obowiązująca w Europie chroni tajemnice handlowe przed ich ujawnieniem stronie trzeciej. Na przykład pracownik działu zakupów nie może udzielać klientom lub konkurencji informacji o marży cenowej czy kontaktów do dostawców produktów. O ile taka umowa świetnie sprawdza się w Europie, o tyle w Chinach nie zapewnia żadnej ochrony.
Chińskie fabryki, które dokonują kradzieży pomysłów, koncepcji, i technologii, nie kierują się chęcią ujawnienia tych informacji stronie trzeciej. Wręcz przeciwnie, dostawcy chcą te informacje zatrzymać dla siebie. Ich głównym celem jest użycie zdobytych informacji i pomysłów dla własnych zysków finansowych. Na przykład poprzez własną produkcję i sprzedaż produktów kupującego. Dlatego umowa NDA o zachowaniu poufności nie jest wystarczająca w Chinach. Do pełnej ochrony informacji o produkcie i marce, potrzebna jest chińska umowa poufności NNN, która chroni nie tylko przed publicznym ujawnieniem tajemnic handlowych, ale również zakazuje fabryce używania zdobytych informacji dla własnych zysków, w tym tworzenia konkurencji i sprzedaży produktu innym podmiotom bez wiedzy kupującego.
Przed czym chroni chińska umowa poufności NNN
Należy pamiętać, że każda umowa zawierana z chińskim partnerem biznesowym, powinna być możliwa do jej egzekwowania w Chinach. Jest to podstawowy warunek, dający zabezpieczenie w sytuacji sporu. Aby Chińska umowa poufności NNN była wiążąca prawnie dla podmiotu chińskiego, powinna być sporządzona przez chińskiego prawnika i w oparciu o chińskie prawo, a językiem przeważającym powinien być język chiński. Umowa NNN chroni zagranicznych przedsiębiorców w Chinach przed naruszeniami własności intelektualnej na trzech płaszczyznach: non-disclosure, non-use, non-circumvention.
-
Non-Disclosure
Zapis umowy odnosi się do zakazu ujawniania tajemnic handlowych osobom trzecim. Jak wspomniano wcześniej, w interesie chińskich kontrahentów nie leży ujawnianie tajemnic handlowych osobom trzecim, a wykorzystanie ich dla własnych celów. Warto jednak zwrócić uwagę, że w Chinach często członkowie rodziny posiadają udziały w grupie różnych małych i średnich firm. Dla chińczyków grupa różnych firm, których właścicielami są członkowie rodziny nie jest traktowana jako strona trzecia. Podobnie jest w przypadku spółek państwowych SOE (State Owned Enterprise). Ponieważ przedsiębiorstwa publiczne są własnością państwa, swobodny przepływ posiadanych informacji pomiędzy tymi spółkami jest powszechną praktyką. Dlatego należy się odpowiednio zabezpieczyć, przed przekazaniem tajemnic handlowych do firm powiązanych i pośrednim naruszeniem umowy.
-
Non Use / Non Compete
Jest to bardzo istotny zapis, który chroni przed nieautoryzowanym użyciem pomysłu, produktu czy koncepcji przez stronę chińską dla własnych celów biznesowych. Na podstawie tego zapisu fabryka bez zgody zagranicznego przedsiębiorcy, nie może wytwarzać i sprzedawać produktów takich samych lub podobnych, jak te dostarczone przez zamawiającego. Zakaz ten dotyczy produkcji i sprzedaży zarówno dla samej fabryki, jak i dla innych podmiotów, co wyklucza możliwość konkurencji.
-
Non-Circumvention
Zakaz sprzedaży produktów do klientów końcowych, bez wiedzy i zgody zagranicznego przedsiębiorcy jest równie istotnym zabezpieczeniem. Chroni ono kupującego przed sytuacją, w której fabryka mogłaby zacząć wytwarzać ten sam produkt i sprzedawać go znacznie taniej, bezpośrednio na rynku lub do klientów kupującego.
Istotne informacje na temat chińskiej umowy NNN
#1 Rejestracja znaku towarowego (logo) w Chinach rok przed planowaną współpracą
Planując współpracę biznesową na rynku chińskim należy jak najwcześniej zabezpieczyć prawa własności intelektualnej. W Chinach uzyskanie praw do znaku towarowego może zająć nawet do 16 miesięcy, dlatego rejestracje należy rozpocząć na długo przed planowaną współpracą. Należy pamiętać, że w Chinach w sprawach własności intelektualnej obowiązuje zasada „first to file”, czyli ten ma prawa do znaku, kto go pierwszy zarejestruje. Więcej na ten temat można przeczytać w tym artykule.
#2 Podpisanie umowy NNN jeszcze przed ujawnieniem jakichkolwiek informacji
Umowę NNN należy przygotować przed lub w trakcie poszukiwania dostawców w Chinach. Bardzo ważne jest uzyskanie podpisanej umowy NNN przez chińską stronę jeszcze przed ujawnieniem jakichkolwiek informacji. Odmowa podpisania przez producenta umowy NNN przed zapoznaniem się z kluczowymi informacjami o produkcie jest pewną wskazówką co do podejrzanych intencji. Znacznie bardziej wiarygodnym partnerem jest producent, który podpisze umowę i poprosi o zapisy w celu ochrony własnych zastrzeżonych informacji.
#3 Język chiński jako język przeważający
Wielu polskich przedsiębiorców współpracujących z Chinami posiada umowy w języku angielskim i polskim. Niestety nie jest to dobra praktyka. Po pierwsze, jeśli kontrahentem jest strona chińska, aby upewnić się, że wszytskie informacje i wymagania zostały jasno zrozumiałe, należy przedsatwić je w języku chińskim. Po drugie, umowa musi być egzekwowalna w chińskim sądzie, gdzie urzędowym językiem jest język chiński. Sędzia będzie więc musiał nakazać tłumaczenie umowy. Nie tylko spowoduje to opóźnienia w rozwiązaniu sporu, ale co gorsza może być powodem kolejnych niezgodności. Tłumaczenie dokonane przez osobę trzecią, może nie odzwierciedlać dokładnie założeń jakie przedstawia umowa po polsku, czy angielsku. Co więcej, chiński producent może nie zgodzić się z tłumaczeniem chińskim. Sędzia wówczas ma do wyboru aż 3 chińskie interpretacje tej samej umowy.
#4 Arbitraż chiński
Jest to częstą praktyką, aby ustalić arbitraż jako pierwszą preferencję, przed skierowaniem sprawy do sądu. Prowadząc inreresy z podmiotami chińskimi, najlepszym rozwiązaniem jest ustalenie arbitrażu chińskiego. Co prawda, Chiny są sygnatariuszem Konwencji o uznawaniu i umacnianiu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. Niemniej jednak chińskie sądy często znajdują sposoby, aby odmówić egzekwowania orzeczeń arbitrażowych wydanych za granicą, uważając je za obrazę suwerenności Chin. Ustalając sąd arbitrażowy w Chinach, warto wybrać ten, który ma doświadczenie w rozwiązywaniu międzynarodowych sporów handlowych.
#5 Podpisanie umowy NNN ze wszystkimi podwykonawcami fabryki
Aby zwiększyć moc produkcyjną, niektóre fabryki w Chinach zlecają podwykonastwo produkcji. Jeśli tak jest, to wszyscy podwykonawcy, również będą mieli dostęp do przekazanych fabryce, poufnych informacji na temat produktu. W takiej sytuacji należy uzyskać od fabryki listę podwykonawców i podpisać umowę NNN z każdym z nich. Niekiedy, fabryka może jednak nie chcieć udzielić infomacji o podwykonawcach. Wówczas w umowie należy zawrzeć odpowiednie zapisy stanowiące o pełnej odpowiedzialności fabryki w razie nadużycia. Jeśli się tego nie zrobi, istnieje bardzo duże ryzyko przecieku informacji i nadużycia praw własności intelektualniej przez podwykonawców.
#6 Oznaczenie informacji poufnych
Nawet jeśli posiada się profesjonalną umowę NNN, podpisaną przez stronę chińską, warto stosować dobre praktyki zapobiegawcze. Jedną z nich jest oznaczanie wszytskich dokumentów zawierających zastrzeżone i poufne informacje jako „POUFNE”. Takie działanie eliminuje ryzyko późniejszego sporu co do statusu konkretnej informacji. Dodatkowo, przypomina to stronie chińskiej, aby zadbać o bezpieczeństwo przekazanych informacji.